Sự cảm thụ, trình độ cảm thụ âm nhạc của mỗi người khác nhau. Mỗi dòng nhạc đều có một đối tượng khán giả riêng. Quan trọng nhất là xây dựng một nền âm nhạc có chất lượng, có sức sống với thời gian, thể hiện được cái hay, cái đẹp.
Trần Minh Quân
Dòng nhạc bác học rất kén khán giả?
Nền văn hóa của một quốc gia nói chung bao gồm rất nhiều yếu tố. Hiện nay định nghĩa về văn hóa vẫn chưa thống nhất, hiểu một cách ngắn gọn thì Văn hóa là khái niệm mang nội hàm rộng với rất nhiều cách hiểu khác nhau, liên quan đến mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần của con người.
Theo nghĩa hẹp thì Văn Hóa dùng để chỉ văn chương và nghệ thuật, trong đó có đủ các bộ môn ca, nhạc, vũ, hội họa, điêu khắc, kiến trúc, kịch trường, điện ảnh. Nghĩa này được dùng khi nói tới một công trình văn hóa, tác phẩm văn hóa, trung tâm văn hóa, nhà văn hóa, đêm văn hóa, trình diễn văn hóa, triển lãm văn hóa.
Vậy, để đánh giá trình độ văn hóa thấp hay cao, nếu xét riêng một khía cạnh âm nhạc thì đúng nhưng chưa đủ.
Trong âm nhạc, có thể phân chia ra những dòng nhạc khác nhau dựa trên những yếu tố khác nhau. Nếu dựa trên chiều dài lịch sử hình thành, có thể phân biệt dòng nhạc dân tộc (dân ca, dân gian) và dòng nhạc hiện đại. Nếu xét trên khía cạnh cảm thụ, đối tượng thưởng thức, có thể phân chia thành dòng nhạc quần chúng (bình dân) và dòng nhạc bác học.
Trở lại bài viết của Khi Đặng Thái Sơn không thể “địch” lại Hương Lan, Tuấn Vũ của tác giả Đặng Hữu Phúc. Tác giả so sánh sự hưởng ứng của khán giả đối với Đặng Thái Sơn và Hương Lan, Tuấn Vũ, và kết luận rằng: “sự kiện âm nhạc” nổi bật trong thời gian trước thềm Đại lễ lại là những đêm nhạc “Sến” của Hương Lan, Tuấn Vũ (!!!). Những chuyện này trước đây không thể xảy ra.
Sự so sánh này e rằng khập khiểng. Ta không thể so sánh Đặng Thái Sơn với Hương Lan, Tuấn Vũ, bởi lẽ theo định nghĩa ở trên thì Tuấn Vũ, Hương lan trình diễn loại âm nhạc bình dân, quần chúng, phù hợp với đại đa số người dân, ai cũng có thể nghe và hiểu được. Còn Đặng Thái Sơn đang trình diễn một loại âm nhạc bác học, mà đã là âm nhạc bác học thì không phải ai cũng thích xem, thích nghe và có thể cảm nhận hết cái hay, cái đẹp, cái bác học của nó.
Có một điều chắc chắn rằng Đặng Thái Sơn không bao giờ muốn mình là Hương Lan, Tuấn Vũ và ngược lại Hương Lan, Tuấn Vũ cũng sẽ không bao giờ trở thành Đặng Thái Sơn. Đặng Thái Sơn hay Hương Lan, Tuấn Vũ luôn có những khán của riêng mình. Đó là điều không cần bàn cãi.
Còn nhận định “chuyện này trước đây không thể xảy ra” cũng chưa chính xác. Sự ra đời dòng nhạc bình dân này cũng đã gắn liền và tiếp bước của dòng nhạc dân tộc, nó bình dân, mộc mạc, dễ đi vào lòng người và luôn có một lượng khán thính giả rất lớn thưởng thức và hâm mộ. Chỉ có điều, sự kiện Hương Lan, Tuấn Vũ được chào đón và hưởng ứng ngay tại Nhà Hát Lớn Hà Nội có đôi chút đáng bàn, bởi từ lâu, nơi đây thường gắn liền với những sự kiện âm nhạc lớn, mang tính bác học hơn là tính bình dân.
Nếu so sánh giữa những giá trị trong âm nhạc hiện đại nhằm đánh giá mức độ hiểu biết và trình độ cảm thụ âm nhạc, nên chăng hãy so sánh dòng nhạc “sến” của Hương Lan, Tuấn Vũ (theo tác giả Đặng Hữu Phúc) và dòng nhạc lãng mạn, tiền chiến của những tác giả nổi tiếng một thời như Văn Cao, Đặng Thế Phong, Phạm Đình Chương, Đoàn Chuẩn, Từ Linh, Nguyễn Văn Thương, Lê Thương, …
Nói một cách công bằng, thực trạng hiện tại vẫn luôn có một lượng lớn khán thính giả, nhất là khán giả trẻ, đang say mê một cách mù quáng, đang cổ vũ cuồng nhiệt cho một thứ nhạc thị trường “rác rưởi”, cho những nhạc sĩ trẻ với những bài hát không giống ai, hay nói đúng hơn là phản âm nhạc. Chính xu hướng ấy, những con người ấy từ nhạc sĩ sáng tác, đến ca sĩ thể hiện, người nghe loại nhạc này mới làm hoăn ố bộ mặt văn hóa âm nhạc Việt Nam. Đây mới là điều đáng suy nghĩ.
Trong bài viết Sao lại so Đặng Thái Sơn với Hương Lan, Tuấn Vũ? đăng trên Tuần Việt Nam ngày 05/09/2010, tác giả cho rằng “cảm nhận âm nhạc của người Việt Nam nói chung và cảm nhận âm nhạc của người Hà Nội nói riêng ngày càng đơn giản, dễ dãi. Nguyên nhân một phần do cơ chế thị trường. Những chủ thể đầu tư vào thị trường âm nhạc luôn đặt lợi nhuận lên hàng đầu, thị trường tự điều chỉnh có cầu thì cung sẽ đáp ứng tối đa và mặc dù kinh doanh mặt hàng đặc biệt là văn hóa nhưng cơ quan quản lý nhà nước không định hướng, kiểm soát mới dẫn tới thực trạng như hiện nay bởi đối tượng trẻ là đối tượng rất cần nhiều định hướng đúng đắn”. Đây chính là vấn đề. Thực trạng này ai cũng có thể nhìn thấy. Tuy nhiên, để nâng cao sự hiểu biết, bắt đi sự đơn giản, dễ dãi trong tư duy cảm thụ âm nhạc là một vấn đề lớn, cần có sự hợp sức của toàn xã hội, mà đâu tiên, hãy bắt nguồn từ những nhà quản lý. Sự quá dễ dãi trong cấp phép những tác phẩm âm nhạc phản âm nhạc trong thời gian qua đã tạo nên một bộ mặt nhếch nhác của nền âm nhạc Việt Nam hiện nay. Cần thiết phải rà soát lại những tác phẩm âm nhạc “rác rưởi” này nhằm làm sạch hơn môi trường âm nhạc, trả lại cho âm nhạc vẽ đẹp vốn có của nó.
Đó là vấn đề cấp bách, cần làm ngay. Để xử lý một cách căn bản, cần thiết nhất là việc hãy đào tạo ra một lớp nhạc sĩ phải hiểu biết cái đẹp, cái hay, có tâm, có năng lực, nhằm tạo ra những tác phẩm có chất lượng. Mặc khác, hãy định hướng nhu cầu thẫm mĩ trong khán giả, nhất là khán giả trẻ, đưa hẳn vào giảng dạy trong nhà trường.
Có một câu chuyện đơn giản mà đáng suy ngẫm về cảm nhận âm nhạc cần kể ra đây cho mọi người biết. Có một người nói rằng: Thời trẻ, ông hay dắt người yêu vào phòng trà nghe nhạc. Hơn ba năm sau, ông cũng dắt người ấy (nay là vợ) vào phòng trà nghe nhạc, cũng vẫn những bài hát ấy, nay nghe lại vẫn hay như ngày nào.
Sự cảm thụ, trình độ cảm thụ âm nhạc của mỗi người khác nhau. Mỗi dòng nhạc đều có một đối tượng khán giả riêng. Quan trọng nhất là xây dựng một nền âm nhạc có chất lượng, có sức sống với thời gian, thể hiện được cái hay, cái đẹp.
Nói rằng văn hóa đang xuống cấp, đó là thực trạng có thực. Tuy nhiên, nhìn vào sự kiện Hương Lan, Tuấn Vũ được chào đón tại Nhà Hát Lớn để đánh giá e rằng chưa chính xác, mà nên nhìn tổng quan về tình hình âm nhạc Việt Nam hiện nay thì sẽ công bằng hơn.
Filed under: Da Vàng tạp bút, Văn hóa - Giáo dục | Tagged: âm nhạc, Hương Lan - Tuấn Vũ, Hương Lan – Tuấn Vũ và Đặng Thái Sơn, Tuần Việt Nam, văn hóa, Đặng Thái Sơn | 3 Comments »
Những ngày qua, thông tin về ông Võ Ngọc Hà (SN 1978) – chủ nhân bộ “Tứ linh hội tụ” và câu chuyện đấu giá từ thiện với số tiền kỷ lục “ảo” đăng tải tràn ngập trên các báo. Ông Hà đã kể lại hành trình khá ly kỳ khi đi tìm bốn tứ linh “long, lân, qui, phụng” (Báo CATP đã có bài phản ánh) và cho rằng mình là nạn nhân của vụ đấu giá từ thiện này. Thế nhưng, qua tìm hiểu của PV Báo CATP, một sự thật đã được phơi bày. Chuyện đi tìm bảo vật chỉ là bịa đặt. Ông Hà đã bỏ tiền ra mua bốn “linh vật” với giá rẻ bèo… để rồi sau đó dàn dựng “đấu giá từ thiện” được 47 tỷ đồng ảo!
Nhân dịp Đại lễ 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội, nhiều hãng phim đã làm phim về vua Lý Công Uẩn. Ngay từ khi các đơn vị bắt tay vào sản xuất đã có nhiều ý kiến khen – chê xung quanh việc làm phim. Chưa bao giờ việc làm phim lịch sử tại Việt Nam lại bước vào cuộc đua quyết liệt, được quan tâm chú ý và mổ xẻ một cách đặc biệt như bây giờ. PV Báo SGGP đã có cuộc trao đổi với nhà sử học Dương Trung Quốc (ảnh) về việc làm phim lịch sử hiện nay.
DA VÀNG BLOG 